Trang Nhà » Lan Việt: Trang 1 |
|
Theo tài liệu New Orchids in the Flora of Vietnam III (Collabieae, Malaxideae, Nervilieae and Orchideae) do Leonid V. Averyanov, Trương Bá Vương, Nguyễn Văn Cảnh, Tatiana V. Maisak, Đinh Quang Diệp, Maxim S. Naturaliew, Nguyễn Sinh Khang và Chu Văn Tấn trình bầy. Trong số này có 2 cây lan mới đối với khoa học thế giới: Apetalanthe gracilis và Nervilia appressifolia.
Ngày 16 tháng 1, năm 2020, giáo sư Leonid Averyanov gửi cho chúng tôi bản tin Taiwania 64(3): 285-298, 2019 do ông và các cộng sư viên Trương Bá Vương, Nguyễn Văn Cảnh Nguyễn Sinh Khang và Tatiana V. Maidsak nói về những cây lan mới tìm thấy ở VN. Trong số này có: Arides phongthuyii, Cleisostoma uniseta, Macropodanthus brevidentatus và Schoenorchis tatonii, Gastrochilus fuscopunctatus và Phalaenopsis malipoensis.
Theo tài liệu Taiwania số 63/3 mới phổ biến vào ngày 10-7-2018, khoa học gia Leonid Averyanov, Tatiana v. Maisak và các cộng sự viên người Việt: Chu Xuân Cảnh, Nguyễn Văn Cảnh, Bùi Đức Nam, Nguyễn Hoàng Tuấn, Trương Bá Vương, Nguyễn Phi Tâm, Nguyễn Tiến Hiệp và Nguyễn Sinh Khang đã trình bầy về: 5 cây lan mới cho loài thảo mộc thế giới; 15 cây lan mới cho Việt Nam.
Bogoria raciborskii, Lesliea mirabilis, Ascocentrum hienii, Biermannia canhii, Cymbidium tamphianum, Gastrochilus setosus, Malleola luongii, Robiquetia orlovii, Pennilabium struthio, Uncifera obtusifolia.
Calanthe bidoupense, Romboda langbianensis.
Bulbophyllum clipeibulbum, Bulb. dasystachys, Bulb. glabrichelia, Bulb. nigrescens, Bulb. nigripetalum, Bulb. parviflorum, Bulb. penicillium, Bulb. phitamii, Bulb. scaphiforme, Bulb. secundum, Bulb. setilabium (Lào), Bulb. spadiciflorum.
Bulbophyllum blaoense, Cheirostylis glandulosa, Eria grandicaulis, Eria praecox, Liparis caudata, Liparis longispica, Lusia parviflora, Oberonia janae, Oberonia tatianae, Octarrhenae minuscula, Odontochilus aurea, Vanda gracilis.
Grammatophyllum Blume, Bidoupia khangii, Bulbophyllum striatulum, Bulbophyllum tipula, Cleisostoma dorsisacculatum, Cymbidium repens, Dendrobium congianum, Flickingeria xanthocheila, Podochilus rotundipetala, Phreatia densiflora var. vietnamensis, Phreatia formosana var. continentalis, Bulbophyllum bicolor var. funingense, Asocentrum ampullaceum, Asocentrum rubrum, Bulbopphyllum psychoon, Bulbopphyllum subtenellum, Cephanlantheropsis laciniata, Chiloschita lunifera, Collabium chapaensis, Dendrobium transparens, Grammatophyllum speciosum, Habenaria falcatopetala, Lecanorchis nigricans, Gastrochilus suavis, Porpax grandiflora, Taniophyllum javanicum, Taeniophyllum pusillum, Thecopus secunda, Thrixspermum hystrix, Thrixspermum trichoglottis.
Cymbidium repens, Dendrobium thinhii, Ludisia phongii, Octarrhena minucscula, Sarcolyphis tichii, Schoenorchis hangianae, Taeniophyllum phitamii, Trichoglottis canhii.
Paphiopedilum micranthum forma kienii, Paphiopedimum x tamphianum.
Liparis gamblei, Sunipia bicolor, Bulbophyllum helenae, Odontochilus aurea, Bulbophyllum macraei, Gastrochilus suavis, Vanda gracilis, Liparis longiscapa, Eria muscicola, Oberonia tatianae, Neuwiedia zollingeri, Eria praecox, Eria pterochila, Octarrhena minuscula, Bulbophyllum blaoense, Bulbophyllum daoense, Eria porteri, Phalaenopsis finleyi, Chiloschista usneoifes, Chiloschista swee limii, Habenaria sp., Pecteilis hawkesiana.
Cleisostoma lecongkietii, Cleisostoma phitamii, Cleisostoma linearilobatum.
Bulbophyllum bidoupense, Schoenorchis hangianae.
Phalaenopsis braceana, Phalaenopsis honghenensis, Phalaenopsis wilsonii.
Cryptochilus lutea, Monomeria barbata, Neogyna gardneriana, Phalaenopsis wilsonii.
Theana vietnamica, Bulbophyllum musicola, Bulbophyllum putii, Bulbophyllum salmoneum, Calanthe whiteana, Dendrobium dixanthum, Dendrobium metrium, Monomeria gymnopus, Sarcoglyphis brevilabia, Schoenorchis scolopendria, Stereochilus erinaceus.
Quê hương chúng ta đã được tạo hóa ưu đãi, ban cho cả ngàn giống lan, trong đó lại có những cây đặc hữu (endemic). Những cây lan này chỉ mọc tại Việt nam mà không có tại các quốc gia lân cận như Lào, Trung Quốc, Cam Bốt hay Thái Lan.
Paphiopedilum helenae, Renanthera citrina, Paphiopedilum hiepii, Vanda bidupensis.
Việt Nam có 1 trong số 10 cây trên thế giới.
Arundina annamensis và Arachnis flos-aeris.
Xin chúc mừng anh Nguyễn Phong với cây Giáng Huơng: Aerides phongii.
Arundina caespitosa và Arundina garaminifolia.
Cymbidium erythrostylum.
Đầu năm Mậu Tý, bác sỹ Đỗ Khắc Tài, Đức Quốc có gửi tặng một cuốn Lan Hài bị biến mầu (Genus Paphiopedilum Albino Forms) do giáo sư Olaf Gruss viết... Chúng ta chỉ cần biết: thông thường hoa đang mầu đỏ mà lại biến thành mầu vàng xanh, ta gọi là biến mầu hay bạch tạng...
Pelatantheria insectifera.
Vào năm 2010, trong một chuyến khảo sát thưc địa gồm một số các khoa hoc gia quốc tế do Tiến sĩ Nông Văn Duy, Phó viện trưởng Viện Sinh học Tây Nguyên hướng dẫn đã tìm thấy cây lan đặc biệt này tai giẫy núi Bì Đúp thuộc ranh giới tỉnh Lâm Đồng và Khánh Hòa.
Khoa học gia Leonid Averyanov vừa gửi cho chúng tôi tài liệu Phytotaxa số 266 nói về một loài lan mới: Bidoupia vừa được phát hiện tại giẫy núi Bì Đúp, ranh giới giữa tỉnh Lâm Đồng và Khánh Hòa.
Paphiopedilum helenae, Renanthera citrina, Paphiopedilum hiepii, Vanda bidupensis.
Trong mục Lan rừng VN từ A-Z, chúng tôi có đề cập đến một số cây lan còn thiếu hình ảnh và chi tiết, trong đó có cây Bromheadia annamensis do vợ chồng Tiến sĩ Leonid Averyanov và Averyanova công bố vào năm 2006.
Đây là một loài lan đông đảo vào bậc nhất với khoảng 3000 giống mọc ở Mỹ Châu, Phi Châu, Úc Châu và phần lớn ở trong các khu rừng ẩm thấp, ướt át của Á Châu và Tân Tây Lan.
Đây là một loài lan đang làm cho các nhà thực vật học nhức đầu nhất để phân nhóm, hiện thời loài này được chia thành 120 nhóm và việc đặt tên cho cây rất phức tạp... Vì vậy tôi nghĩ, nên đặt tên cây này là Thiên Dạng Kỳ Lan như vậy có lẽ phù hợp vói tính cách đa dạng của loài lan này.
Năm 1999, khoa học gia Hoa Kỳ Leslie Garay (1924-2016) đã tường trình về cây lan này ở Việt Nam với tên “Cirrhopetalum annamenseˮ, rồi sau đó các khoa học gia Sieder & Kiehn chuyển sang loài Bulbophyllum vào năm 2009, và tên này được ghi vào trong danh sách các cây lan của VN...
Thạc sĩ Trương Bá Vương có gửi cho chúng tôi tờ Die Orchidee số 5 (07) của Đức nói về cây lan Bulbophyllum claviforme mới tìm thấy tại Sơn La. Bài viết này có sự phối hợp của Trương Bá Vương, Trương Quang Tâm, Bùi Văn Hương và Jim Cootes (Phi Luật Tân).
Theo tài liệu Turczaninowia 19 (3): 5–58 (2016) do Leonid V. Averyanov, Nguyễn Sinh Khang, T. V. Maisak, E. L. Konstantino, Nguyễn Tiến Hiệp và Somchanh Bounphanmy và tờ Orchideen 2017 nói về những cây lan mọc ở Cam Bốt và Lào có nói tới cây Bulbophyllum forrestii mọc ở VN nhưng không ghi rõ địa danh...
Tháng 11 năm 2015, trong bài “Cây Lan Muôn Dạng: Bulbophyllum longiflorum” chúng tôi có đề cập đến cây lan hoa mầu hồng của anh Nghiêm Xuân Sơn và đã đem hình ảnh và tài liệu tham khảo với Giáo sư Leonid Averyanov và một vài khoa học gia khác.
Thời gian vừa qua, các khoa học gia Việt Nam và ngoại quốc đã tìm thấy 10 cây Bulbophyllum mới, trong số đó có 6 cây hoàn toàn mới lạ với khoa học thế giới.
Gần đây trên trang Orchids Species và Orchid Wikia ghi là cây Bulbophyllum smitinandii có mọc tại Việt Nam, nhưng chúng tôi không thấy sách vở hay tài liệu nào nói tới...
Tên Việt: Cầu diệp muỗng (PHH), Lọng muỗng (TH). Mô tả: Phong lan nhỏ, củ mọc cách nhau 2.5-3-5 phân, lá 1 chiếc. Cuống hoa dài 2 phân, hoa 4-6 chiếc, to 2 phân, nở vào mùa Xuân...
Việt Nam lại có thêm một cây lan mới: Bulbophyllum thydoii, tên đặt để vinh danh giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà: Đỗ Anh Thy, một người có nhiệm vụ bảo tồn cây rừng.
Cây Bulbophyllum vietnamense đích thực là cây nào?
Mấy năm trước đây chúng tôi thu nhận được một số hình ảnh của cây Lan Lọng hoa vàng, khi thì ghi là Bulbopyllum vietnamense, khi thì ghi là Bulbophyllum retusiusculum...
Cây Calanthe của anh Nguyễn văn Cảnh là cây Calanthe leuseri mới đuợc phát hiện lần đầu tiên tại Việt Nam.
Hai cây Calanthe succedanea Gagnep. và Calanthe cardioglossa Schltr. cùng có hình dáng tương đối giống nhau, nhưng có những chi tiết khá nhỏ để có thể phân biệt được hai loài này... những điểm khác biệt đáng chú ý nhất là cấu trúc của những đường sống trên môi hoa.
Theo các khoa học gia André Schuiteman Kew, Leonid Averyanov, St Petersburg và Ron Mac Hatton, AOS, hình ảnh của anh Nguyễn quang Thuyết rất phù hợp với cây Calanthe velutina, và đây là những hình ảnh rất hiếm quý của cây lan này. Tuy nhiên để xác quyết, họ cần phải có mẫu vật (specimen) để xem xét kỹ lại cấu trúc của bông hoa.
Ngày 20-1 năm 2019, anh Lê Kim Giang có mang tới Hội một chậu lan Hạc Đính mầu trắng, ít khi thấy...
Hai cây Hetaeria mới tìm thấy ở Hòn Bà, Khánh Hoà là cây Hetaeria findlaysoniana và cây Hetaeria youngsayei.
Anh Bùi Tân Tiến ở Long Khánh có gửi cho chúng tôi mấy tấm ảnh của một cây lan hiếm lạ mà anh không biết tên... Mang ảnh về nghiên cứu mới biết đó là cây Acryopsis indica...
Một bạn đọc hỏi: “Tôi nghe nói tới cây lan của người nghèo, vậy xin cho biết đó là cây lan gì?ˮ Theo chúng tôi “cây lan của người nghèoˮ cần phải bao gồm các điềm sau đây: thực sự thuộc họ nhà lan (Orchidaceae), nhiều người nuôi trồng, giá cả rẻ như bèo, và rất dễ trồng.
Trước đây trên trang hoalanvietnam.org, chúng tôi có trích đăng bài “Lan Rừng” trong cuốn “Hai Buổi Chiều Vàng” xuất bản vào năm 1937 của nhà văn Nhất Linh, Nguyễn Tường Tam (1906-1963), con chim đầu đàn của tổ chức Tư Lực Văn Đoàn trong đó đề cập đến một cây lan có 2 con mắt.
Cơn đại dịch vi rút Vũ Hán chưa qua thì chuyện biểu tình tại thành phố Minnapolis, Minnesota đã mở đầu cho những cảnh bạo loạn lan tràn tới 400 thành phố lớn nhỏ trên khắp đất nước Hoa Kỳ...
Sáng nay tôi nhận được bức điện thư có vài giòng chữ ngắn ngủi kèm 2 tấm ảnh như sau: "Có người bạn cho tôi 2 chậu lan mà không có tên. Xin bác vui lòng giúp đỡ. Xin cảm ơn bác và chúc bác sức khỏe."
Thêm một tin mừng: Giáo sư Leonid Aveyanov vừa gửi cho chúng tôi tài liệu Taiwania 13-4-2014 nói về cây Miguelia cruenta do ông Trương bá Vương tìm thấy tại Hòn Bà.
Để mượn hoa cúng phật, xin gửi tới các bạn yêu lan hình ảnh cây Esmeralda bella của anh Nguyễn Phong như một món quà cho mùa Giáng Sinh 2014.
Thực là khó lòng có thể nhận ra cây Bulb. longiflorum với hình ảnh các biến dạng thâu thập được trên Internet...
Gần đây anh Nguyễn Minh Đức mới đưa lên trang Facebook mấy tấm ảnh của cây Eulophia spectabilis với những bông hoa mầu tím đỏ thật là bắt mắt.
Anh Trần Đăng Khôi đã bỏ lên trang Facebook mấy tấm hình của một cây lan khác lạ để hỏi tên khoa học. Anh cho biết hình đã lấy ở rừng thuộc thôn Hòa Bình, Thị trấn D'ran, Huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng...
Suốt mấy chục năm nuôi lan, tìm hiểu về lan chưa có một cây lan nào gây cho tôi một ấn tượng đẹp đẽ như cây Coelogyne mooreana cả. Chẳng phải vì cây lan này là một cây lan đặc hữu của Việt Nam, quê hương cố cựu mà là vì nhiều lý do khác biệt ...
Suốt mấy chục năm nuôi lan, tìm hiểu về lan chưa có một cây lan nào gây cho tôi một ấn tượng đẹp đẽ như cây Coelogyne mooreana cả. Chẳng phải vì cây lan này là một cây lan đặc hữu của Việt Nam, quê hương cố cựu mà là vì nhiều lý do khác biệt.
Loài Địa lan này trên thế giới có 8 giống mọc ở Đông Nam Á Châu, Việt nam có 3 giống: Cephalantheropsis longipes, Cephalantheropsis laciniata, Cephalantheropsis obcordata.
Hình ảnh cây Cerotoslys subulata do anh Trương Bá Vương tìm thấy và chụp tại Hòn Bà, Khánh Hòa.
Tìm hiểu về cây lan Christensonia vietnamica, đây là một cây lan đặc hữu của Việt Nam đã được Tiến sĩ Jiri Haager, Tiệp Khắc, công bố vào năm 1993 để vinh danh một chuyên gia về lan nổi tiếng trên thế giới: Tiến sĩ Eric Christenson, Hoa Kỳ, vừa mới qua đời.
Chuyện cây lan hài Paphiopedilum canhii, chúng tôi đã nêu rõ tình tiết trong bài “Lan Hài Xuân Cảnhˮ, nhưng mới đây...
Không biết cô Tống Ngọc Hằng là ai? Cô là người thế nào mà bỗng dưng tên tuổi của cô vang lừng trong giới hoa lan hoàn vũ. Những cây lan mang tên cô: Paphiopedilum hangianum đã mang lại niềm hãnh diện cho quê hương xứ sở của chúng ta.
Việt Nam quê hương của chúng ta có trên 1240 loài lan và con số này càng ngày, càng dần tăng lên vì các khoa học gia trong nước đã tìm thấy nhiều cây mới lạ, nhưng tiếc rằng diện tích rừng cây lại bị thu hẹp... Hôm nay chúng tôi xin giới thiệu với các bạn một loài lan lạ đó là loài Corybas, chưa có tên Việt.
Giáo sư Leonid Averyanov vừa gửi cho chúng tôi tài liệu Taiwania 65(3): 272‒276, 2020 nói về một cây lan mới đối với khoa học thế giới: Cylindrolobus chienii (Orchidaceae) do anh Phạm văn Chiến tìm thấy ở núi Chư Mư, M’Đrắk, Đắk Lắk.
Trên thế giới có khoảng 50 giống, Việt Nam có 32: Cymbidium aloifolium, Cymbidium atropurpureum, Cymbidium banaense... Cymbidium repens là một giống lan hoàn toàn mới lạ với khoa học thế giới do Phan Quang Thịnh tìm ra vào tháng 8-2015 tại Phú Thọ.
Thực ra, Cymbidium eburneum có nhiểu đồng danh (synonyms) và 2 biệt dạng: Cymbidium eburneum var. philbrickianum và Cymbidium eburneum var. longzhouense.
Người Trung Joa gọi là (Jian Lan 建兰) “Yi Lian” hay “Ji si lan”, người Việt chúng ta gọi là lan Thanh Ngọc, Bạch Ngọc, Tứ Thời hay Tố Tâm tùy theo sắc hoa.
Cymbidium erythrostylum cây lan đặc hữu Việt Nam... Cymbidium erythrostylum được một người quân nhân người Pháp tìm thấy tại Việt Nam. Giống lan tuyệt đẹp này sau đó được gửi về Pháp để nuôi trồng và đã được liên tục trao tặng các giải thưởng cao quý...
Cây Cymbidium finlaysonianum mọc ở khắp nước Việt. Trong cuốn Phong Lan Việt Nam, tiến sĩ Trần Hợp gọi Lan Kiếm Vàng, chúng tôi đặt tên là Hoàng Kiếm Lan và bây giờ ở VN gọi là Kiếm Tiên Vũ.
Cây Cym. qiubeinse là một khám phá mới lạ, hiếm quý của quê hương vì chưa có một sách vở tài liệu nào nói tới cây Cym. qiubeiense mọc tại Việt Nam.
Cymbidium sanderae một cây đặc hữu của Việt Nam mà các nhà khoa học từ lâu vẫn lầm lẫn là một biến dạng (variety) của cây Cymbidium parishii.
Sáng hôm nay nhận được mấy tấm ảnh tuyệt đẹp của anh Vũ Định An làm cho tôi bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm không thể phai mờ trong trí nhớ, dù cho đã mười mấy năm qua.
Phong lan hay thạch lan, lá dài 30-40 phân... Chu Xuân Cảnh cho biết đã thấy nhiều cây lan này tại rưng núi Cao Bằng.
Thế giới có 58 giống, Việt Nam có 1: Cypripedium subtropicum.
Gần đây giáo sư Leonid Averyanov gửi cho tôi tài liệu Turczaninowia 20 (1): 118–124 (2017) xác nhận về việc tìm thấy cây lan này, trong đó có một đoạn nói về một cây lan khác: Cypripedium lentiginosum cũng có mọc tại Hà Giang. Đó là 2 cây Cypripedium duy nhất mọc tại Á Châu.
Chúng tôi cũng như các bạn yêu lan khác trong và ngoài nước rất vui mừng vì Việt Nam đã có thêm một loài lan mới... Thành thực cám ơn anh Chu Xuân Cảnh, anh Vương Thanh Bình và anh Phú Văn An đã mang những hình ảnh đẹp đẽ của cây lan quý cho chúng tôi được chiêm ngưỡng.